У Полацку адкрылі мемарыял «Урочышча Пяскі»

У Полацку у Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны урачыста адкрылі мемарыяльны комплекс "Урочышча Пяскі" на месцы масавых пахаванняў часоў вайны. У мерапрыемстве прынялі ўдзел мясцовыя жыхары, прадстаўнікі ўлады, рэлігійных канфесій, грамадскіх арганізацый, вайскоўцы і навучэнцы, перадае карэспандэнт БЕЛТА.

На мемарыяле ўсталявана капліца, ёсць сцяна памяці з прозвішчамі загінуўшых, якіх удалося ўстанавіць, а таксама з сімваламі канфесій і рэлігій - праваслаўя, каталіцызму, юдаізму і ісламу. Уваход на мемарыял зроблены ў выглядзе крыжа з цярновым крыжам. У капліцы любы жадаючы можа паставіць свечку.

Аўтарамі праекта сталі мастак Уладзімір Гавазюк, дызайнер Кацярына Аляксеева і калектыў кампаніі "Мастак-сэрвіс". Арганізацыя распрацоўвала мастацкую канцэпцыю, будаўнічы праект. "Яшчэ да заключэння дагавораў прыходзілі ва ўрочышчы. Тут было пясчанае плато, працавалі пошукавыя атрады. Пошукавікі распавядалі, што ва ўрочышчы ўсюды ляжаць косткі. Таму вырашылі нічога не чапаць, толькі трохі прысыпалі пяском плато, праклалі дарожкі, разбіўшы тэрыторыю на квадраты як сімвалы магільных ям",- распавёў дырэктар "Мастак-сэрвісу" Ігар Рудзеня.

Першы намеснік старшыні райвыканкама Сяргей Лейчанка адзначыў на цырымоніі, што беларусы першымі сярод народаў Савецкага Саюза прынялі ўдар нямецкай арміі. "Урочышча Пяскі" - велізарная брацкая магіла. У ёй спачываюць астанкі дзясяткаў тысяч ваеннапалонных і грамадзянскага насельніцтва, закатаваных і забітых нацыстамі. Мемарыяльны комплекс стаў сімвалам памяці ахвяр вайны", - сказаў ён.

На адкрыццё мемарыяла прыйшлі і мясцовыя жыхары, якім вельмі дарага памяць аб загінуўшых у гэтых месцах. Бацька Фёдар Арлоў падзяліўся, што ва ўрочышчы ў 1942 годзе расстралялі бацьку яго таварыша. "Разам з ім мы былі ў канцлагеры ў Літве. Ён мне і распавёў аб трагедыі", - дадаў святар.

Яшчэ адзін удзельнік мерапрыемства Валерый Фокін прыехаў з Магілёўскай вобласці. У мінулым годзе па радыё ён пачуў, што ў Полацку на месцы масавых расстрэлаў ўзводзяць "Урочышча Пяскі" і сваякі могуць увекавечыць памяць загінулых. Мужчына напісаў ліст у Полацкі райвыканкам, знайшоў неабходныя дакументы ў архівах. "У мяне тут загінуў дзядуля Пётр Хадзючанка, - тлумачыць Валерый. - Мама мне распавядала, як яе бацьку забіралі ў лагер у 1944 годзе. Яны самі тады жылі ў вёсцы Бярозаўка Гарадоцкага раёна. Да іх зайшлі ў дом і спыталі, ці дома гаспадар. Бабуля сказала, што яго няма, але дзядуля адразу не зразумеў, для чаго яна так адказала, і адазваўся. Яго пагрузілі ў машыну і павезлі. Куды - ніхто не ведаў. Тады з вёскі везлі ўсё мужчынскае насельніцтва. Пасля вызвалення Полацка нехта застаўся жывы з лагера і распавёў нам, як забівалі дзядулю".

Урочышча Пяскі - масавае пахаванне часоў Вялікай Айчыннай вайны ў Полацку (побач са Спаса-Еўфрасіннеўскім манастыром). У гады вайны тут размяшчаўся нямецкі перасыльны лагер для савецкіх ваеннапалонных "Дулаг-125". Сюды ж прывозілі расстраляных і павешаных з грамадзянскага лагера "Грымоты", закопвалі вязняў гарадской турмы і гестапа. На месцы былога лагера пахаваны дзясяткі тысяч ахвяр нацызму.

Жыхары Полацка неаднаразова ўздымалі пытанне аб увекавечанні памяці ахвяр лагера і добраўпарадкаванні тэрыторыі. У 2010 годзе з ініцыятывай сабраць грошы на будучы мемарыял выступіў Беларускі фонд міру. Адразу пабудаваць усе не ўдалося, выканалі толькі частку работ. Аднавілася ўзвядзенне мемарыяла ў 2018 годзе.